Geldt het auteursrecht ook voor foto’s?

Op de dag van vandaag maakt de digitale wereld een belangrijk onderdeel uit van ons leven. Online zien we dagelijks tientallen verschillenden afbeeldingen passeren: een selfie van een collega, vakantiefoto’s van de buren, etc. Maar geldt het auteursrecht dan ook op alle foto’s die we op onze tijdlijn zien passeren? Mr. Franklin legt uit onder welke voorwaarden het auteursrecht op foto’s geldt.

Wat zijn auteursrechten?

Auteursrecht is het intellectuele eigendomsrecht dat werken van letterkunde of kunst beschermt. De exploitatie van het auteursrechtelijk beschermd werk zonder de toestemming van de auteur is verboden. Bovendien kan de auteur ingrijpen wanneer een derde zijn werk reproduceert, openbaar maakt of gebruikt met toestemming, maar zonder naamsvermelding van de auteur.

Hoe verkrijgt men auteursrecht?

Auteursrecht ontstaat automatisch, zonder dat de auteur enige formaliteiten moet invullen. Dit neemt niet weg dat er toch nog voorwaarden zijn voor het verkrijgen van auteursrechtelijke bescherming. Zo moet het creatief werk origineel zijn en concrete uitwerking verkrijgen.

Het is dan ook enkel de uitdrukking die bescherming verkrijgt: een loutere gedachte bijvoorbeeld kan niet auteursrechtelijk worden beschermd.

Worden foto’s auteursrechtelijk beschermd?

Alle afbeeldingen - en dus ook foto’s - worden auteursrechtelijk beschermd. Fotografen verkrijgen in principe automatisch het auteursrecht op foto’s die ze maken, indien de foto’s in kwestie aan de voorwaarden van concrete uitdrukking en originaliteit voldoen.

De fotograaf heeft dus in principe exclusieve rechten om te bepalen waar, hoe en of de door hem gemaakte beelden gebruikt mogen worden. Gebruik of wijzig dus nooit zomaar een afbeelding die je online hebt gevonden zonder de toestemming van de maker als je hoge boetes en kostelijke procedures wil vermijden.

Originaliteit

Van originaliteit is er sprake van zodra het werk de persoonlijke stempel van de auteur draagt; je moet dus geen professionele fotograaf zijn om auteursrechtelijke bescherming op jouw foto’s te verkrijgen. Zodra de fotograaf zelf de keuzes heeft gemaakt bij het maken van de foto’s en deze persoonlijke keuzes in deze foto’s terug te vinden zijn, is het beeldmateriaal auteursrechtelijk beschermd. In praktijk komt dit erop neer dat zowat elke foto beschermd wordt.

Concrete uitdrukking

Auteursrecht beschermt de vorm waarin een idee gegoten is. Een creatief werk heeft een concrete uitwerking wanneer het in een bepaalde vorm gegoten is. Een louter idee wordt niet beschermd: er moet dus minstens een tekening of een 3D-ontwerp bestaan waaruit de uitwerking blijkt.

Rechtenvrije foto’s

Sommige zoekmachines bieden de mogelijkheid om de afbeeldingen te filteren op licentie. Zo kan je ervoor kiezen om rechtenvrije foto’s te zoeken. Let op: iemand kan het door hem gemaakt beeldmateriaal wel gratis of licentievrij ter beschikking stellen, maar dat neemt niet weg dat de maker alsnog bepaalde beperkingen kan opleggen.

Mijn foto staat online: heb ik dan nog steeds auteursrechten?

Sommigen denken onterecht dat door het online (of in een openbare ruimte) plaatsen van foto’s het auteursrecht tenietgaat. Dit klopt echter helemaal niet: het feit dat iemand een foto online plaatst zorgt er niet voor dat het auteursrecht van de maker vervalt.

Voor de exploitatie of reproductie van een reeds online geplaatste foto heeft men dus alsnog de toestemming van de fotograaf of zijn rechthebbende nodig. Wanneer iemand zomaar een door jou online geplaatste foto gebruikt, kan je dus nog steeds jouw auteursrechten doen gelden.

Wanneer is auteursrecht geschonden?

Zoals boven uiteengezet, zijn de auteursrechten geschonden wanneer een derde het auteursrechtelijk beschermd werk zonder toestemming gebruikt, reproduceert, openbaar maakt of wijzigt. Al deze handelingen mogen dus niet zomaar gesteld worden: de gebruiker heeft hiervoor toestemming nodig van de auteur.

Voorwaarden gekoppeld aan gebruik van foto’s

Echter kan de auteur ook voorwaarden koppelen aan zijn toestemming voor het gebruik of andere handelingen met betrekking tot het auteursrechtelijk beschermd werk. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een creative commons licentie verleend wordt op de foto’s.

In het geval van creative commons mag iedereen deze foto’s gebruiken zonder telkens de toestemming van de auteur te vragen, maar alleen voor de doeleinden en onder de voorwaarden die door de auteur zijn bepaald. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat de reproductie of exploitatie van afbeeldingen onder creative commons enkel toegelaten is voor niet-commercieel gebruik.

Ik heb zelf een foto gemaakt. Heb ik er auteursrechten op?

Zoals boven uiteengezet, heeft in principe iedere fotograaf die op eigen houtje foto’s maakt ook het auteursrecht op de gemaakte beelden. Als jij de auteur bent van bepaalde foto’s, dan kan je in principe met je eigen creaties doen wat je wil.

Je moet wel rekening houden met privacy van de betrokken personen die op de door jouw gemaakte foto’s staan. GDPR-regelgeving bepaalt onder welke voorwaarden je mensen in beeld mag brengen.

Mr. Franklin, jouw IP-specialist

Mr. Franklin is een advocatenkantoor met een ruime ervaring op vlak van intellectuele rechten. Onze top-experts zorgen voor het beste advies en gepaste begeleiding op maat. Als advocaten staan we jou met raad en daad bij, zodat je juridisch in orde bent en blijft.

Ook heeft Mr. Franklin een bijzondere expertise in het onderhandelen en opstellen van auteurscontracten in de meest diverse sectoren. Waar mogelijk tracht Mr. Franklin steeds een minnelijke oplossing te bewerkstelligen.

Onze aanpak

Mr. Franklin legt de fijne juridische details uit in begrijpelijke taal. We hanteren een persoonlijke en duidelijke aanpak tegen vaste prijzen. Bij het behandelen van juridische aspecten wordt er steeds rekening gehouden met jouw persoonlijke visie als ondernemer. Reeds 250+ ondernemingen gingen je voor: op deze pagina van onze website lees je over hun ervaringen met betrekking tot onze dienstverlening.

Ook hebben we ruime ervaring met andere intellectuele eigendomsrechten, zoals bijvoorbeeld merkenrecht of octrooirecht. We staan onze cliënten bij in de juridische omkadering van allerlei nieuwe technologieën en innovaties.

Bovendien bieden we ook juridische diensten rond informatiebeveiliging aan (zoals bijvoorbeeld de implementatie van ISO27001-norm). Het is dan ook alleen maar logisch dat we zelf de nieuwste technologieën ter bescherming van jouw gegevens gebruiken (denk bijvoorbeeld aan een end-to-end encrypted cloud of blockchain-toepassingen). Zo focust Mr. Franklin niet alleen op het juridische aspect van intellectuele eigendom, maar ook op de onderliggende technologie.

Contacteer ons

Stel je een inbreuk op je auteursrechten vast? Of word je zelf aangesproken wegens een beweerde auteursrechtelijke inbreuk? Mr. Franklin verleent juridische bijstand bij deze en alle andere soorten procedures rond auteursrecht (stakingsvordering beslag inzake namaak, etc.).

Benieuwd naar meer informatie omtrent onze diensten? Neem gerust vrijblijvend contact met ons op.

​Pieter Van Aerschot

+32 476 24 03 48

pieter@misterfranklin.be